1.Carnaval tin di haber cu Cuaresma?
Carnaval ta un temporada festivo cu ta wordo celebra prome cu e temporada liturgica di Cuaresma. E eventonan tipico ta ser teni durante februari of na cuminsamento di maart, conoci como festividad pa hendenan di tur edad, of prome cu Cuaresma.
2.Pakiko 40 dia?
E 40 dia di Cuaresma ta representa e 40 dia cu Hesus a keda den desierto na cuminsamento di su ministerio. Cuaresma ta e periodo di 40 dia, cu ta bini prome cu Pasco Grandi den e kalender cristiano. Cuminsamento di diaranson di Shinishi, Cuaresma ta un periodo di refleccion y preparacion prome cu e celebracion d Pasco Grandi. Door di observa 40 dia di Cuaresma, cristiannan reproduci e sacrificionan di Hesu Cristo y retiro den e desierto pa 40 dia, mienstras Pasco Grandi ta celebra su resureccion di Hesus despues di su morto. Cuaresma ta recorda e eventonan conduciendo na y incluiendo Hesus, crucifixion pa Roma. E motibo cu e hendenan ta pensa riba riba dje como un evento di 40 dia ta cu cristiannan cu ta observa Cuaresma no ta conta diadomingo. Pasobra diadomingo ta celebracion di e defunto y resureccion di Hesus, nan ta automaticamente considera dia di alegria y no por wordo considera dianan di yuna.
3.Cuanto dia prome cu e crucificacion Cuaresma ta cuminsa?
Den e Rito Romano, e prome crucifixion, desde 1970, Cuaresma ta cuminsa Diaranson di Shinishi y ta termina riba anochi di Diahuebs Santo (prome cu e misa di ultima cena). Esaki ta contene di un periodo di 44 dia. E yuna di Cuaresma ta exclui diadomingo y continua pa Bierna Santo y Diasabra Santo, un total di 40 dia.
4.Pakiko net pisca nan ta come?
Durante Cuaresma, productonan di animal ta wordo comi menos, y individuonan tin e habilidad pa haci un sacrificio durante Cuaresma, asina abstene for di cierto actividad y deseonan. Tambe, riba Diaranson di Shinishi, Diabierna Santo y tur diabierna durante Cuaresma, cristiannan adulto riba edad di 14 aña ta abstene pa come carni. Durante e dianan ey, no ta aceptabel pa come carni di bestia chikito, galiña, carn’i porco, y mayoria otro carni. Sinembargo, webo, lechi, pisca, fruta y vegetal ta permiti. Pa motibo cu pisca ta sanger-frieu, nan no ta wordo considera como carni. Tin otronan cu ta usa e terminologia “carni” pa referi exclusivamente pa e animalnan cu lana, cual ta exclui galiña y pisca. Hesus a yuna durante su tempo den desierto, y asina christiannan ta identifica cu su sufrimento door di abstene for di cumindanan particular durante e tempo aki, incluiendo productonan manera carni, lechi, y webo.
5.Di unda e bijgeloofnan a cuminsa?
E bijgeloof ta wordo mira pa cristiannan como un simbolo di respet pa Hesus cu a yuna 40 dia den desierto. E ta un entrego di hopi cos cu bo por neglisha durante e periodo door di haci un sacrificio, mescos cu Hesus. Por ehempel tin hende ta stop di huma, no come mucho, otro ta bisa si bo skop un bala, bo ta skop Hesus, of si bo corta mata bo ta corta Hesus durante Cuaresma, asina por sigui. E ta un periodo unda bo ta neglisha di bo custumbernan, hobbynan.
6.Con Cuaresma a yega Aruba?
Fuera di e existencia di hopi tradicionnan di yuna prome cu festividadnan di primavera, manera Pasco grandi, e origin di Cuaresma no ta sigur. Tin tres teoria cu ta revela: Uno, cu el a wordo crea na e Concilio di Nicea na 305, y no tin encarnacion mas tempran. Dos, cu e ta basa riba un pasado di Egipto su theofania di yuna. Aki na Aruba, na aña 1526, e Spaño, Juan Martinez de Ampues a bira gobernador di e islanan ABC y e tabata e prome autoridad poliico di Aruba. Ora e a trece algun Indjan bek pa nos islanan y hunto cu e Spañonan, religion catolico a haci su entrada na Aruba. Semper mayoria di nos hendenan ta catolico, fuera di algun cu a bin di influencia di afo, door cu den añan ‘20 cu Lago a trece hopi hende di afo pa traha na Lago. Asina ta, nos por bisa cu despues di 1526 caba Cuaresma a yega nos isla.
7.Tin preparacion prome cu e temporada di Cuaresma?
Cuaresma ta tradicion cristian cu ta wordo observa pa hopi denominacion. E ta e 40 dia di sacrificio liderando pa e morto di Hesus y resureccion. Catoliconan y algun protestant ta prepara pa e Siman Santo door di yuna, resa, y reconcilia cu Dios.
8.Si por papia di un maldicion durante Cuaresma?
E Ley Cannico di Iglesia ta reconfirma e obligacion pa haci penitencia pa introduci e conformidad di bida di semper, pa ridescubri den oracion, pa e amor salba di Dios y pa practica caridad y husticia pa esnan den necesidad. Durante Cuaresma y riba e diabiernanan di e aña, nos ta penitencia no solamente pa nos mes, pero tambe pa den nomber di iglesia y e mundo. Nos mester tuma na serio, nos obligacionnan y sea sigur pa cumpli cu nan.
Dufi Kock
Escritor y Historiado
Februari 2020