E prome aeropuerto di Aruba

Mescos cu e caso di e prome avion, hopi hende ta confundi ta cua tabata e prome aeropuerto di Aruba. Tin ta bisa Vliegveld Dakota, of De Vuijst, etc. E prome aeropuerto na Aruba tabata un piso liso di lodo na Savaneta cu e militarnan a traha. Esaki tabata banda di lama na Savaneta (Cura Cabay). E tabata un cunucu grandi cu yama Gallero, di Simon Antonio Maduro, un Hudiu. Zeewijk, Cura Cabay y becindario bin abou e tempo ey, ainda tabata pertenece na e bario di Savaneta.snip-na-aeropuerto-di-savaneta

E prome avion cu a baha riba e pista aki dia 3 di juli 1932, tabata e avion tipo Curtiss Robin di James Massey. Dia 25 di december 1934, e avion Fokker 18 (motor yti) Snip di KLM cu a bin via Corsou, a baha riba e pista aki pa prome biaha.Sr. Jerry Cassius, kende a consulta cu un guia di informacion di aviacion di antes, “Interavia ABC Yearbook 1937-38” a haya bou di “Netherlands West Indies”, na pagina 1019 cu Savaneta ainda tabata riba lista como un aeropuerto: Savoneta (Aruba): 12 grado 26’ N -69 grado 56’ W / 60×550 metro / haltura 0 metro / 4km pabou di San Nicolas.

Cu e edicion 1937-38 di e buki aki ainda ta poni riba lista Savaneta (nan a uza Savoneta) como un aeropuerto, pero no ta proba cu e tabata ainda den uzo e tempo ey.

No tabata ilogico pa sigui carga e detayenan den e siguiente edicionnan si nunca a contraresta e informacion existente. Nos ta duda, cu Dakota cu tabata e aeropuerto actual y asina cerca, lo tabatin motibo pa mantene Savaneta habri como un aeropuerto, pero ta interesante cu e fuente aki ta duna e midinan di e pista y e localidad.

 aeropuerto-cfs-savaneta-office-annex-pilot-house-li-butch-borsch-retraderhorn-1024Segun Jerry Casius, kende a studia e midinan aki y relaciona cu e coordinadonan geografico cu mientras 69-56W ta core practicamente door di Cura Cabay, e liña di 12-26N ta core door di lama. Riba un mapa di 1970, Jerry a pinta den dje un posicion mas o menos di e pista bieu di Cura Cabay, cu e midinan di 550 x 60 metro. El a asumi cu e direccion mayor tabata core paralelo cu e rand di lama, pasobra esaki probablemente lo por duna un liña centro horizontal pa lanta vuelo y aterisa. Pero, mas cu claro, no tabatin un pista marca specificamente y e pista tabata mas hancho, asina cu nan mester a uza varios rastrea dependiendo di e variacion di e biento of tabata uza e bahada di tereno, pa mantene riba e rastrea.
 aeropuerto-cfs-pista-1600Basa riba Jerry su pensamento, e localidad actual di e centro di e pista lo ta 12-26-40 N y 69-55-50 W. Ta muy probabel cu e tereno ta dicta cu e pista tabata mas cerca di e caminda y e hangar tabata posiciona mas o menos na un angulo di 90 grado pa e caminda y entre e
caminda y e pista y e cas tambe entre e pista y e caminda. Esaki Jerry y ami ta asumi, pasobra ami mes a bay wak un par di biaha si mi por a haya algun rastro di fundeshi. Aunke mi a logra mira algun, pero door di construccion cu a bin despues, ta dificil pa mi confirma cu esaki ta esunnan cu nos ta busca.
 aeropuerto-cfs-compound-savaneta-with-bird-bk-loening-nc137h-1024-1Riba e potretnan nos por mira A. J. Viccellio su cas banda di e oficina ”Memphis”, banda drechi en frente di e lagun y e oriya di lama. Riba un otro potret nos por mira e Bird BK biplane cu Sr. Adolph J. Viccellio a bin cu ne for di Merca como piloto y acerca dos pasahero den e open cockpit (bo por wak esaki den e hangar) y un bes mas dilanti di e hangar. Dilanti di e oficina, di robes pa drechi, nos por mira O. T. (Butch) Borsch y Traderhorn sinta. Ta ser bisa cu e tempo ey Borsch y Traderhorn no tabata piloto, pero a funciona como co-piloto riba e Loening amphibian, cu e tarea pa crank ariba y abou, e landing gear cu e cranknan di man, dozijn di buelta cada banda. Despues na januari 1946 Butch Borsch a bira un piloto. (Den añanan 50 di siglo pasa, mi a traha cu Sr. Borsch cu tabata un Maintenance Foreman den oficina di e departamento di Light Oils Finishing y mi ta sigur cu hopi di nos ex-empleadonan di Lago ta corda Sr. Borsch.)
 1981-aruba-butch-borsch-wife-1024Un storia hopi interesante ta esun cu un avioneta a haci un aterisahe di emergencia den Saliña na Savaneta. Mas o menos na aña 1952, e piloto Jopie Arends a lanta vuelo for di Aeropuerto De Vuijst cu un avioneta hunto cu Wim Diaz y Irenio Winterdaal, pa Caracas (Maiquetio). Biniendo bek pa Aruba diadomingo atardi, entre 4 y 5 or, nan mester a bay pa Aeropuerto Dakota pa imigracion y duana. Despues nan a coy rumbo
pa De Vuijst caminda cu e avioneta ta staciona.

 aeropuerto-cfs-1024Ora nan tabata riba Balashi, e avioneta a haya un lek den un tubo di fuel. No a keda e piloto Arends nada otro, pa haci un aterisahe di emergencia. En bes di scoge e lagun of lama, Jopie a dicidi di baha e avioneta den e bak’i salo pabou di Savaneta. E tabata, manera yama na Ingles, un “perfect 3-point landing”. Nan a hisa nan pia di carson, baha den un pia di awa, sano y salvo. Pa su mañan, nan a kita e halanan y lastra e avion hiba na Aeropuerto de Vuijst na Lago Heights.

Sr. Shors, un Hulandes, tata di Jopie, a cumpra e avioneta aki pa su yiu, pa Fls. 2.500,00.

Skirbi pa: Dufi Kock
Historiador y Escritor