Historia di Santana di Cacho

Santana di Cacho

Na e punto mas pariba di nos isla, den Seroe Colorado, antes yama Lago Colony tin un santana di mascotanan cu originalmente a cuminsa pa e residentenan cu antes tabata traha na Lago y cu tabata biba den Lago Colony.  E ta un area cu ta core un cuarto miya banda di costa cu ta keda banda di Baby Beach. Manera nos tur sa cu e hendenan aki ora cu nan mascota muri, nan no ta djis bent’e afo, pero ta bay der’e na un luga isola, y unda tabata e miho luga cu santo los cu facilmente nan por a coba un buraco y dun’e un bunita luga, tabata na e punto mas pariba unda nan tabata biba.  E motibo por ta tambe cu eynan tabata mas cerca di Baby Beach unda nan tabata bay landa cu frecuencia of hiba nan babynan siña landa.  Asina nan por djis cana y bay bishita e graf di nan mascota. Pero cu tempo mas y mas hende a cuminsa usa e luga aki cu a bira un santana cu despues a haya e nomber Santana di Cacho.

Segun documentonan, ta un tal Sr. Gerald (Jerry) Dixon a cuminsa cu e santana aki y ainda e ta ser usa. Jerry tabatin cinco aña tempo el a bin Aruba hunto cu su mayornan, Dick y Nell Dixon.  E tata, Dick,  a traha na e unidad di Cat Cracker den Lago.  Jerry a atende Lago High School y despues di 13 aña na Aruba e tabata hopi familiar cu tur cos na Aruba.  E tabata drenta den e cuebanan den Colony y tabata admira e prikichinan. El a subi e sero di Hooiberg dos biaha y ainda despues e tabatin marca di sumpiña na su pianan pasobra e tempo ey no tabatin trapi na e sero.

Jerry ta conta cu e cu su amigo Elbert Hughes tin algo di haber cu e nomber di B.A. Beach (Bear Ass Beach), manera nan a yama Baby Beach na cuminsamento. Casi tur siman nan tabata bay landa na B.A. Beach sin un badbroek.  E olanan tabata asina violento cu un badbroek tabata inutil.  Nan tabata tenta dos colega femenino di scol y un biaha, e coleganan a horta nan pañanan, te hasta nan kedsnan. Pa bisa berdad, Jerry y Elbert tabatin berguensa pa core cu nan bicicleta bay cas.  Como e beach aki no tin mucho hondura, e mamanan tabata bay cu nan baby eynan pa siña nan landa, asina e luga eventualmente a haya e nomber di Baby Beach.

Manera menciona, na cuminsamento Santana di Cacho tabata un luga pa bay dera nan mascotanan, cobando un buraco y poniendo un simpel crus riba e graf y e nomber di e mascota ribe e crus. Pero cu tempo e grafnan a bira marcanan mas elabora cu ta contene mascotanan hopi stima pa e doñonan. Tur aña nan ta bay pone krans y flor riba e grafnan pa recorda nan mascotanan stima. E tradicion aki a sigui unda cu algun di nos hendenan local tambe a cuminsa haci uso di e santana aki.

Cu tempo e santana a bira un luga hopi popular pa nos localnan y tambe a bira un atraccion turistico pa hopi di nos bishitantenan.  Masha hopi tabata bay Baby Beach y tambe bishita e santana. Despues cu Lago a sera su portanan y e Mericanonan a regresa nan pais, te awe ainda hopi hende ta bay dera nan mascota eynan.  Nos por aprecia cuanto di e hendenan aki ainda ta bay hiba krans y flor na e grafnan.  Un tempo gobierno a anuncia cu nan ta bay construi un hotel eynan y nan lo bay elimina e santana. Ta masha hopi reaccion negativo a wordo expresa door di e Mericanonan cu a establece e santana eynan. Pero nan ta hopi contento cu ainda e tey pa ki ora cu nan bin bishita “nan” isla cu nan a stima asina hopi, cu nan por bin wak e grafnan di nan mascotanan.  Un sitio hopi popular pa un y tur.

Skirbi pa: Dufi Kock
Historiador y Escritor